เรามักจะได้ยินว่าในที่ทำงานของคนญี่ปุ่นนั้น ผู้หญิงจะดูด้อยกว่าผู้ชายมากเมื่อเทียบกันกับชาติอื่นๆ ตำแหน่งหัวหน้ามักจะเป็นผู้ชายล้วน โดยพื้นฐานในสังคมญี่ปุ่น ผู้ชายและผู้หญิงถูกแบ่งแยกบทบาทหน้าที่ไว้ชัดเจน ซึ่งมีมาตั้งแต่สมัยก่อนและตอนนี้ก็ยังไม่ได้เปลี่ยนแปลงไปมากนัก ในญี่ปุ่นโลกของผู้ชายคือที่ทำงาน ส่วนโลกของผู้หญิงคือบ้านหลังน้อยๆ และครอบครัว ผู้ชายจะรับผิดชอบทำงานนอกบ้าน หาเงินมาเลี้ยงดูครอบครัว ส่วนผู้หญิงจะรับผิดชอบงานภายในบ้านเลี้ยงดูลูกๆ คนต่างชาติอาจมองว่าญี่ปุ่นกีดกันผู้หญิงในที่ทำงาน แต่ผู้หญิงญี่ปุ่นส่วนใหญ่อาจจะไม่ได้คิดแบบนั้นและแนวคิดของผู้หญิงญี่ปุ่นหลายคนก็ยังคงสนับสนุนรูปแบบสังคมนี้อย่างต่อเนื่อง

เคยดูรายการเกี่ยวกับเรื่องปัญหาความสัมพันธ์ของญี่ปุ่น มีดาราหญิงนางหนึ่งมาปรึกษาในรายการ นางกำลังคบกับผู้ชายที่แสนดี เรียกได้ว่าเทพบุตรมาเกิด ไม่เคยเรียกร้องอะไร เวลานางไปหาแฟนที่บ้านแล้วจะช่วยจัดบ้านให้ แฟนก็จะบอกว่าไม่ต้องทำอะไรนั่งเฉยๆ ดูหนังไปนะ เราทำเองได้ จากนั้นก็จะทำอาหารอร่อยๆให้กิน  ล้างจานให้อีก โดยที่นางไม่เคยได้ทำอะไรเลย ทีนี้นางยังคบกับแฟนเก่าแบบเพื่อนสนิทอยู่ ซึ่งผู้ชายคนนี้สมัยก่อนตอนคบกับนาง จะใช้นางทำทุกอย่าง เตรียมเสื้อผ้าที่เข้าคู่กัน ทำอาหาร ซักผ้า ล้างห้องน้ำ ทำมันทุกอย่าง จนแฟนเก่านางเรียกนางว่าคุณแม่ ซึ่งนางก็ดูชอบใจดี นางก็บอกในรายการว่านางลังเลไม่รู้จะทำยังไง เพราะว่าหากแฟนคนปัจจุบันทำได้หมดทุกอย่าง เก่งทั้งเรื่องนอกบ้านในบ้าน สักวันเขาก็คงไม่ต้องการนาง และอาจจะทิ้งนางไป ดาราหญิงคนนี้คงคิดว่าผู้ชายที่เก่งเรื่องงานบ้านด้วยก็เหมือนไปแย่งงานของผู้หญิง ทำให้ความสำคัญของผู้หญิงลดลง

ในบริษัทที่เราทำงานอยู่ก็มีแต่ผู้หญิงเด็กๆ ทั้งนั้น ซึ่งก็เป็นหลักฐานยืนยันว่าผู้หญิงส่วนใหญ่แต่งงานแล้วจะลาออกไปเลี้ยงลูกกัน แทบไม่มีป้าๆ เลยจริงๆ (ส่วนลุงๆ นี่เป็นประชากรหลักของบริษัท) ผู้หญิงญี่ปุ่นที่เราสนิทด้วยก็พูดบ่อยๆ ว่าแต่งงานแล้วจะลาออกไปดูแลครอบครัวแทนแน่นอน ครั้งหนึ่ง ขณะที่เรากำลังเปิดดูไฟล์ผังระดับและรูปของพนักงานบริษัทสาขาที่ไทยเพื่อจำหน้าของแต่ละคน หัวหน้าทีมประสานงานฝั่งยุโรปเดินผ่านมาเห็นพอดี แล้วบอกว่า “โห มีผู้ชายแค่คนเดียวในทีมเอง อะไรเนี่ย แปลกจัง” เราก็เห็นด้วยกับเขานะ มันแตกต่างจากสาขาแม่ที่ญี่ปุ่นจริงๆ ที่สาขาแม่คนที่นั่งๆ ทำงานด้วยกันนี่นับหัวได้เลยว่ามีผู้หญิงกี่คน ยิ่งระดับหัวหน้าแล้วไม่มีผู้หญิงเลยสักคน ส่วนที่ไทยทั้งหัวหน้าและรองฝ่ายขายเป็นผู้หญิงทั้งคู่

เพราะว่าผู้หญิงญี่ปุ่นส่วนใหญ่คิดแบบนี้เลยทำให้ในที่ทำงานส่วนใหญ่จะมีแต่ผู้ชาย ผู้หญิงจะลาออกไปก่อนที่จะได้เลื่อนขึ้นตำแหน่งสูงๆ เลยมีแต่ผู้ชายที่อยู่จนได้ขึ้นเป็นหัวหน้า จริงๆ แล้วผู้หญิงญี่ปุ่นถึงแม้จะไม่ได้เป็นใหญ่ในสังคมที่ทำงาน แต่พวกนางได้ผันตัวไปเป็นคนสำคัญของครอบครัวตัวเองแทน หากผู้ชายญี่ปุ่นไม่มีผู้หญิงคอยจัดการเรื่องภายในบ้านให้ก็คงลำบากแน่นอน เพราะได้ยินมาว่าโรงเรียนญี่ปุ่นจัดกิจกรรมให้ผู้ปกครองเข้าร่วมแบบฮาร์ดคอร์มาก ผู้ปกครองคนไหนไม่ให้ความร่วมมือมักถูกนินทาและอาจจะส่งผลกระทบถึงลูกของตัวเอง

นอกจากนี้ แม่บ้านส่วนใหญ่ยังเป็นคนควบคุมการเงินของครอบครัวอีกด้วย นางจะเป็นคนจัดแบ่งเงินเดือนให้ผู้ชาย เงินเดือนที่ผู้ชายวัย 35 ปีได้รับจะประมาณ 160,000 บาท พนักงานบริษัทที่เป็นผู้ชายและแต่งงานแล้วจะได้เงินส่วนแบ่งเฉลี่ยเดือนละ 14,000 บาทเท่านั้น บางคนได้แค่ 3,500 บาทก็มี น้อยมากจริงๆ แอบสงสาร ทำงานแทบตายถูกริบไปหมด สมัยนี้แม่บ้านญี่ปุ่นถือว่ามีอำนาจพอสมควร มีผู้ชายญี่ปุ่นคนนึงทะเลาะกับแม่บ้านเพราะนางซื้อเครื่องใช้ไฟฟ้ามาใหม่และเขาคิดว่าไม่จำเป็น เปลืองเงินเปล่าๆ เลยเผลอพูดว่ามีเจ้าเครื่องนี้เธอก็ไม่ต้องทำกับข้าวแล้วล่ะ เลยไม่มีข้าวกินที่บ้านไปเดือนนึง ต้องไปกินนอกบ้านแบบเหงาๆ คนเดียว จากนั้นมาเลยยอมแม่บ้านทุกอย่างเพราะกลัวไม่มีข้าวกิน

สังคมที่ทำงานไม่ใช่โลกของผู้หญิงญี่ปุ่นเพราะพวกนางส่วนใหญ่ให้ความสำคัญกับการเป็นผู้ดูแลเรื่องภายในครอบครัวมากกว่า อยากทุ่มเทให้กับครอบครัวมากๆ และมีความสุขกับตรงนั้น จึงบอกลาสังเวียนการไต่เต้าในที่ทำงานไป ผู้ชายเลยครองพื้นที่ทำงานแทน แม่บ้านก็ถือเป็นหน้าที่สำคัญและเหนื่อยไม่แพ้อาชีพอื่นๆเลย ผู้ชายญี่ปุ่นที่ทำงานหนักมากๆ ก็คงไม่มีเวลาให้ลูกเท่าแม่บ้านแน่นอน คิดดูดีๆ แล้วชีวิตคู่ในแบบคนญี่ปุ่นคือการแบ่งความสำคัญให้ผู้ชายและผู้หญิงเท่าๆ กันเลย เป็นสังคมที่บังคับให้ผู้ชายและผู้หญิงต้องพึ่งพากันให้ความสำคัญต่อกันอย่างแท้จริง

บทความโดย ละมุนชมพู