ดอกไม้ คือ ความสวยงามจากธรรมชาติที่สร้างสรรค์ให้เกิดขึ้นประดับอยู่ทั่วทุกมุมโลก มีทั้งดอกไม้เพื่อความสวยงาม เพื่อการนำมาทำอาหารรับประทาน หรือการจัด ดัด แต่งให้ดอกไม้มีรูปแบบที่พิเศษและแตกต่างออกไป ซึ่งความแตกต่างนี้คือการจัดดอกไม้ให้อยู่ในลักษณะที่แปลกตา ที่มองเมื่อไรแล้วรู้สึกทึ่งกับกรรมวิธีการจัดแต่งนี้ นั่นก็คือ อิเคะบานะ


ศิลปะการจัดดอกไม้ที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวของญี่ปุ่น โดยผู้คนจะได้ชื่นชมและเพลิดเพลินไปกับดอกไม้ กิ่งก้าน ใบไม้ และมอส ทั้งหมดล้วนเป็นผลงานทางศิลปะคาโดะ (kado) หรือที่รู้จักกันในอีกชื่อหนึ่งคือ อิเคะบานะ (ikebana) ซึ่งได้รับความนิยมกันไปอย่างแพร่หลาย เพราะญี่ปุ่นเป็นประเทศที่อุดมสมบูรณ์ด้วยพื้นที่ป่าไม้ขนาดใหญ่แห่งหนึ่งของโลก และในแต่ละช่วงฤดูกาลของที่นี่เองก็จะมีดอกไม้นานๆ พันธุ์ที่ผลิดอกสวยๆ ทั้งสี่ฤดูกาลเลยก็ว่าได้ค่ะ ผนวกกับการที่ชาวญี่ปุ่นกับการจัดดอกไม้นั้นมีธรรมเนียมปฏิบัติมาตั้งแต่สมัยโบราณ เพื่อการสักการะและต้อนรับเทพเจ้า จึงทำให้อิเคะบานะได้พัฒนารูปแบบการจัดดอกไม้ จนสามารถกลายเป็นศิลปะการจัดดอกไม้ชั้นสูงได้ในที่สุด



การจัดดอกไม้แบบอิเคะบานะนั้นจะเป็นการใช้ประโยชน์จากจุดเด่นของพืชพันธุ์ดอกไม้ ซึ่งก็เป็นการนำความแตกต่างของพันธุ์ดอกไม้แต่ละชนิดมาผสมผสานกันได้ โดยให้ความสำคัญกับความกลมกลืนขององค์ประกอบคือ การจัดดอกไม้ในแนวตั้ง แนวนอน และแนวทแยงมุม โดยควรสร้างสรรค์การจัดดอกไม้กับพื้นที่ว่างเปล่าให้ลงตัว เพราะนั่นจะช่วยให้ดอกไม้ในแต่ละผลงานที่เราจัดนั่นจะโดดเด่นสง่างาม และเป็นที่แปลกตาชวนมองได้ค่ะ



โดยศิลปะการจัดดอกไม้ หรืออิเคะบานะนี้มีรูปแบบการจัดดอกไม้แบบดั้งเดิมและรูปแบบร่วมสมัยค่ะ เรามาเริ่มกันที่ ริกกะ (rikka) การจัดดอกไม้แบบริกกะนี้จะปักก้านของดอกไม้ไว้บริเวณยอดตรงกลางแจกันให้ตั้งตรง หลังจากนั้นค่อยปักกิ่งและก้านของดอกไม้พันธุ์อื่นๆ ลงบริเวณด้านหน้าของก้านดอกไม้ มีลักษณะไล่ระดับความสูงให้สวยงาม ถือได้ว่าการจัดดอกไม้แบบริกกะนี้เป็นรูปแบบการจัดดอกไม้ที่เก่าแก่ที่สุดเลยละค่ะ แล้วยิ่งเวลาเรามองดอกไม้นานๆ พันธุ์ที่จัดถูกรังสรรค์ในแบบริกกะนี้แล้ว จะให้ความรู้สึกถึงความยิ่งใหญ่ของธรรมชาตินั่นเองค่ะ



หรือจะเป็นการจัดดอกไม้แบบโชกะ (shoka) ที่เน้นความสวยงามของดอกไม้ในแต่ละดอก โดยดอกไม้จัดแต่งได้ทั้งไล่ระดับจากแนวนอนและแนวตั้ง โดยใช้ลักษณะธรรมชาติและแสดงให้เหมือนเหล่าดอกไม้นั้นกำลังเติบโตมาจากพื้นดิน แสดงถึงการค่อยๆ เจริญเติบโตของธรรมชาติที่สวยงามนั่นเองค่ะ และการจัดดอกไม้อีกรูปแบบหนึ่งก็คือจิยูกะ (jiyuka) หรือก็คือแบบฟรีสไตล์ โดยการจัดดอกไม้จะไม่มีการกะเกณฑ์ ไม่อยู่ในกรอบ แต่เราสามารถสร้างรูปแบบการจัดดอกไม้ขึ้นมาได้อย่างอิสระ เพื่อให้ได้ผลงานการจัดดอกไม้ในรูปแบบใหม่ ซึ่งก็เหมือนกับพัฒนารูปแบบการจัดดอกไม้ให้สวยงามขึ้นไปเรื่อยๆ



จัดได้ว่าศิลปะการจัดดอกไม้อิเคะบานะนี้ เป็นงานศิลป์ชั้นเยี่ยมที่เราๆ ท่านๆ ก็สามารถฝึกฝนกันได้นะคะ เพราะเราจะได้ฝึกทั้งการเลือกใช้แจกันกับเหล่าดอกไม้ที่เราเลือกมาจัด ฝึกสมาธิ ใช้จินตนาการ เพื่อให้ผลงานออกมากลมกลืนกันอย่างลงตัว และให้ความรู้สึกราวกับดอกไม้กำลังเคลื่อนไหว โชว์ความสวยงามจากธรรมชาติอวดโฉมสู่สายตาเราผ่านการจัดดอกไม้อิเคะบานะนั่นเองค่ะ

ข้อมูลจาก
http://www.ikenobo.jp/english/