เมื่อปี 2003 บริษัทธุรกิจเกี่ยวกับอาหารแห่งหนึ่งในญี่ปุ่นได้รับการประเมินให้เป็นสุดยอด "Black Company" บริษัทสุดโหดที่ใช้แรงงานเยี่ยงทาส หลังถูกกล่าวหาว่าเป็นสาเหตุที่ทำให้พนักงานหญิงรายหนึ่งฆ่าตัวตายหลังร่วมงานกับบริษัทได้เพียง 2 เดือน จากการตรวจสอบของบริษัทประกันพบว่าชั่วโมงโอทีของพนักงานหญิงคนนี้สูงถึงเดือนละ 140 ชั่วโมง!
ที่ญี่ปุ่น ไม่ใช่ว่าบริษัทที่ไม่ได้เข้าข่าย "Black Company" จะไม่มีการทำงานล่วงเวลานะ เพราะสำหรับที่นู่นวัฒนธรรมการทำงานหนักและการใช้เวลากับงานนานกว่าปกติมันกลายเป็นวัฒนธรรมของเหล่ามนุษย์เงินเดือนไปแล้ว ชอบหรือไม่ชอบงานที่ทำไม่ใช่ประเด็นหลักสำหรับพวกเขา
จากผลสำรวจของเว็บไซต์ Japan Today ที่สอบถามความคิดเห็นในโลกออนไลน์เกี่ยวกับวัฒนธรรมการทำงานล่วงเวลาจากชาวต่างชาติที่เคยมีประสบการณ์ทำงานร่วมกับบริษัทในญี่ปุ่น พบว่าผลตอบรับส่วนใหญ่เป็นไปในเชิงลบและไม่เห็นด้วยตามเหตุผลหลักๆ 5 ข้อ ดังนี้
1. รักในองค์กร
ญี่ปุ่นมีระบบที่รู้จักกันดีว่า “Lifetime Employment” หรือ การจ้างงานตลอดชีวิต ซึ่งเจ้าสิ่งนี้เนี่ยแหละที่ทำให้เกิดความจงรักภักดีในองค์กร หลายๆ บริษัทจะปลูกฝังความรักในองค์กรนี้ไปกับคำขวัญของบริษัทและพวกวลี "Team Work" หรือ "Team Spirit" ที่พนักงานทุกคนจะต้องท่องจำให้ขึ้นใจ แม้ว่าค่าตอบแทนหรือสวัสดิการที่ได้รับจะไม่คุ้มกับค่าเหนื่อย แต่พวกเขาก็จะยังคงแสดงออกว่ารักและภูมิใจในองค์กร จนเหมือนกับเป็นอีกหนึ่งหน้าที่ที่ "ต้องทำ"
"พนักงานชาวญี่ปุ่นจะต้องแสดงให้ทุกคนเห็นถึงจิตวิญญาณอันแรงกล้าในการทำงานเพื่อบริษัท แม้ว่าการทำงานล่วงเวลานั้นจะไม่ส่งผลต่ออะไรเลย" - ผู้ใช้ paulinusa
2. งานไม่เดิน
การทำงานล่วงเวลาไม่ได้หมายความว่าจะได้งานเพิ่ม หลายคนพอรู้ว่าจะต้องทำงานต่ออีกหลายชั่วโมงก็จะไม่กระตือรือร้นที่จะทำงานที่ได้รับมอบหมายให้เสร็จภายในเวลางาน สุดท้ายก็จะเสียเวลาไปเปล่าๆ กับจำนวนงานเท่าเดิม
"คนญี่ปุ่นไม่ได้ทำงานหนักเลย พวกเขาแค่ใช้เวลาเรื่อยเปื่อยไปกับงานเอกสารที่ไม่ได้เกี่ยวข้อง" - ผู้ใช้ Saxon Salute
3. ไม่ได้ทำงานจริง
หลายความคิดเห็นพูดถึงเหตุผลประเด็นนี้ว่า ที่เขาว่าชาวญี่ปุ่นทำงานหนักเพราะเห็นจากจำนวนชั่วโมงที่เขาใช้เวลากับงานต่อวัน จริงๆ แล้วพวกเขาไม่ได้ "ทำงานหนัก" แต่ "ทำงานนาน" มากกว่า
"ตอนที่อยู่ญี่ปุ่น ผมได้คุยกับคุณลุงชาวญี่ปุ่นคนหนึ่งที่เคยไปทำงานออสเตรเลีย แกบอกว่าคนออสเตรเลียทำงานหนักกว่าคนญี่ปุ่นซะอีก เพราะพวกเขาจะรีบทำงานทุกอย่างให้เสร็จก่อนเลิกงาน 5 โมงเย็น ในขณะที่คนญี่ปุ่นส่วนใหญ่มัวแต่ช้าแล้วก็เสียเวลาไปกับการนั่งอยู่ในออฟฟิศนานๆ" - ผู้ใช้ Tamarama
4. ไม่รู้จักวิธีคลายเครียด
พนักงานชาวญี่ปุ่นไม่มีเวลาไปทำอะไรอย่างอื่นนอกจากทำงาน หรือแม้แต่ก่อม็อบประท้วงการใช้แรงงานสุดโหดของบริษัทตัวเอง เพราะฉะนั้นการหากิจกรรมสนุกๆ เวลาว่าง เพื่อไปเที่ยวพักผ่อนหรือคลายเครียดล่ะก็ลืมไปได้เลย เพราะพวกเขาไม่รู้จริงๆ
"ตอนเด็กๆ ฉันมีเวลาเล่นสนุกกับเพื่อนเต็มที่ ผิดกับเด็กๆ ชาวญี่ปุ่นที่ทดลองเป็น 'มนุษย์เงินเดือน' กันตั้งแต่อายุยังน้อย ช่วงเวลา 6.00-21.00 น. ของพวกเขาถูกใช้ไปกับพวกสถาบันการศึกษาต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นโรงเรียน ชมรม หรือสถาบันกวดวิชา" ผู้ใช้ bgaudry
5. กลัว
"ความกลัว" คือสิ่งที่ทำให้ชาวญี่ปุ่นหลายคนไม่กล้าทำตามความต้องการของตัวเอง การเอาความมั่นคงในชีวิตไปเสี่ยงไม่ใช่เรื่องน่าตื่นเต้นหรือท้าทายสำหรับพวกเขา ที่ญี่ปุ่น หลายๆ บริษัทจะไม่ค่อยรับพิจารณาพนักงานใหม่ที่เคยมีประวัติลาออก เพราะเขาถือว่าการที่คนๆ หนึ่งจะลาออกจากองค์กรใดองค์กรหนึ่งได้จะต้อง "มีปัญหา" และเขาก็ไม่อยากรับ "คนที่มีปัญหา" เข้ามาร่วมงาน
พอลาออกตามความต้องการของตัวเองครั้งหนึ่ง กว่าจะได้รับการยอมรับอีกครั้งจึงเป็นเรื่องยาก และหนทางสู่ความสำเร็จอย่างที่คาดหวังไว้ก็จะยิ่งไกลต่อไปเรื่อยๆ คนญี่ปุ่นส่วนใหญ่จึงเลือกที่จะอดทนทำงานหนักและยอมเครียดกับงานที่ฝืนใจแบบไม่ปริปากบ่น เพราะพวกเขากลัวที่จะเอาความมั่นคงของชีวิตที่เคยได้ไปเสี่ยงกับอะไรที่ไม่แน่นอนนั่นเอง
"คนญี่ปุ่นกลัวการสูญเสียงานที่ทำสุดๆ เพราะที่นั่นอาชีพจะเป็นสิ่งที่กำหนดชีวิตเรา ก่อนครอบครัว, งานอดิเรก, เป้าหมาย หรือความพยายาม การทุ่มเทเวลาทั้งหมดที่มีไปกับงานจึงไม่ใช่ปัญหาสำหรับพวกเขา" - ผู้ใช้ Thomas Proskow
จากเหตุผล "การทำงานหนัก" ของชาวญี่ปุ่นทั้งหมดที่กล่าวมา นี่เป็นเพียงความคิดเห็นในโลกออนไลน์ส่วนหนึ่งจากมุมมองของชาวต่างชาติที่เคยมีประสบการณ์การทำงานร่วมกับบริษัทในญี่ปุ่นเท่านั้น ถ้าว่ากันตามจริง เราก็คงปฏิเสธไม่ได้ว่าที่เศรษฐกิจของญี่ปุ่นก้าวกระโดดขึ้นมาอยู่ในอันดับต้นๆ ของโลกทุกวันนี้เป็นผลพวงมาจากความทุ่มเท ทำงานหนัก และหมั่นพัฒนาอย่างต่อเนื่องของเขา เราได้เรียนรู้เคล็ดลับจาก "วัฒนธรรมการทำงาน" ที่ทำให้ญี่ปุ่นประสบความสำเร็จ เช่นเดียวกับที่ชาวญี่ปุ่นได้มองเห็นภาพสะท้อนอีกแง่มุมหนึ่งที่อาจเป็นประโยชน์แก่พวกเขาต่อไปภายหน้า
ข้อมูลและภาพจาก
http://en.rocketnews24.com/
http://www.japantoday.com/
http://www.madameriri.com/
http://vnmanpower.com/
http://www.cho-rei.com/
